Trẻ uống Vitamin A có tác dụng phụ không? Cách sử dụng Vitamin A hiệu quả, an toàn

Vitamin A là một vi chất dinh dưỡng thiết yếu cần thiết để duy trì hoạt động bình thường của cơ thể con người. Thiếu vitamin A là nguyên nhân hàng đầu gây mù lòa ở trẻ em và góp phần đáng kể vào tỷ lệ mắc bệnh và tử vong do các bệnh nhiễm trùng thông thường ở trẻ em. Vậy trẻ uống vitamin A có tác dụng phụ không và làm cách nào để sử dụng loại Vitamin này một cách thật hiệu quả và an toàn cho trẻ nhỏ? Hãy cùng theo dõi bài viết sau đây để tìm giải đáp nhé.

Vitamin A rất cần thiết cho sự phát triển của trẻ

Vitamin A là một nhóm các hợp chất bao gồm retinol, axit retinoic, retinal và một số carotenoid tiền vitamin A như beta-carotene. Tất cả các loại vitamin A đều chứa một vòng beta-ionone có gắn một chuỗi isoprenoid được gọi là nhóm retinyl. Cả hai cấu trúc đều cần thiết cho hoạt động của vitamin. 

Vitamin A là một vi chất dinh dưỡng thiết yếu cần thiết để duy trì hoạt động bình thường của trẻ

• Uống vitamin A giúp hình thành và duy trì răng, xương và mô mềm, màng nhầy và da khỏe mạnh. 
• Vitamin A còn được gọi là retinol vì nó tạo ra các sắc tố trong võng mạc của mắt. Vitamin A thúc đẩy thị lực tốt, đặc biệt là trong điều kiện ánh sáng yếu. 
• Vitamin A cũng có đặc tính chống oxy hóa. Chất chống oxy hóa là những chất có thể bảo vệ tế bào của bạn chống lại tác động của các gốc tự do — các phân tử được tạo ra khi cơ thể bạn phân hủy thức ăn hoặc tiếp xúc với khói thuốc lá và bức xạ. Các gốc tự do có thể đóng một vai trò trong bệnh tim, ung thư và các bệnh khác. Bổ sung các nguồn thực phẩm chứa beta-carotene có thể làm giảm nguy cơ ung thư.
• Một bệnh phổi ảnh hưởng đến trẻ sơ sinh (loạn sản phế quản phổi). Tiêm vitamin A dường như làm giảm nguy cơ mắc bệnh phổi này ở trẻ sơ sinh nhẹ cân. 
• Cung cấp vitamin A bằng đường uống cho trẻ nhỏ có nguy cơ thiếu vitamin A dường như ngăn ngừa tiêu chảy.
• Uống vitamin A dường như làm giảm nguy cơ mắc bệnh sởi , các biến chứng và tử vong ở trẻ nhỏ bị thiếu vitamin A.
• Dùng vitamin A liều cao qua đường uống giúp giảm nguy cơ tử vong ở trẻ em dưới 5 tuổi có nguy cơ thiếu vitamin A. 

Khuyến nghị bổ sung Vitamin A cho trẻ

Chính vì tầm quan trọng trong sự phát triển của trẻ, Vitamin A được đưa vào chương trình Vi chất dinh dưỡng quốc gia, cũng như được khuyến khích bổ sung từ trẻ sơ sinh cho tới trẻ trên 12 tuổi và người lớn. Liều bổ sung Vitamin A được Viện dinh dưỡng khuyến cáo như sau:

• Trẻ sơ sinh (AI)

• 0 đến 12 tháng: 400 microgam mỗi ngày (mcg/ngày)

• Trẻ em (RDA)

• 1 đến 3 tuổi: 400 mcg/ngày
• 4 đến 8 tuổi: 500 mcg/ngày
• 9 đến 13 tuổi: 600 mcg/ngày

• Thanh thiếu niên và người lớn (RDA)

• Nam giới từ 14 tuổi trở lên: 900 mcg/ngày
• Nữ từ 14 tuổi trở lên: 700 mcg/ngày (đối với nữ từ 19 đến 50 tuổi, 770 mcg/ngày khi mang thai và 1.300 mcg/ngày khi cho con bú)

Cách tốt nhất để đáp ứng nhu cầu hàng ngày về các vitamin quan trọng là ăn nhiều loại trái cây, rau, thực phẩm tăng cường sữa, các loại đậu (đậu khô), đậu lăng và ngũ cốc nguyên hạt.

Trẻ uống vitamin A có tác dụng phụ không?

Qua các thông tin nêu trên, có thể thấy Vitamin là một loại vi chất thiết yếu cực kỳ quan trọng. Việc sử dụng Vitamin được tổ chức y tế khuyến khích và không gây tác dụng phụ khi bổ sung đúng liều.

Còn trong trường hợp thừa, hoặc thiếu Vitamin A thì đều gây những tác động bất lợi cho trẻ.

Khi trẻ bổ sung không đủ lượng Vitamin A thiết yếu

Sự thiếu hụt vitamin A có thể là thứ phát do giảm ăn, kém hấp thu và thay đổi chuyển hóa hoặc tăng nhu cầu. Các yếu tố như chế độ ăn ít chất béo hoặc nhiễm trùng đường ruột cũng có thể cản trở quá trình hấp thụ vitamin A. Thiếu vitamin A là nguyên nhân quan trọng nhất gây mù lòa ở trẻ em và góp phần đáng kể vào tỷ lệ mắc bệnh và tử vong do các bệnh nhiễm trùng thông thường ở trẻ em. Thiếu vitamin A cũng có thể dẫn đến chứng tăng sừng hóa hoặc da khô, có vảy. Trẻ có thể được chẩn đoán thiếu hụt vitamin A dựa trên các triệu chứng và xét nghiệm máu.

Khi trẻ bổ sung quá liều Vitamin A

Vitamin A có sẵn ở hai dạng: tiền vitamin A (retinol hoặc retinyl ester) và tiền vitamin A (carotenoid). Vitamin A có thể an toàn khi dùng với lượng dưới 10.000 đơn vị (3.000 mcg) mỗi ngày. Vitamin A có thể an toàn khi dùng với lượng khuyến cáo. Lượng vitamin A tối đa an toàn cho trẻ em dựa trên độ tuổi. Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ nhạy cảm hơn với vitamin A. Vitamin A có thể không an toàn cho trẻ em khi uống với liều lượng cao. Liều cao hơn có thể làm tăng nguy cơ xuất hiện những tác dụng phụ ở trẻ. Sử dụng lâu dài với số lượng lớn có thể ảnh hưởng nghiêm trọng bao gồm cả những thay đổi về tinh thần. Nếu trẻ sử dụng hơn 200.000 mcg vitamin A – có thể gây ra:

• buồn nôn
• nôn mửa
• chóng mặt
• mờ mắt
• chán ăn
• tăng trưởng chậm

Dùng hơn 10.000 mcg mỗi ngày bổ sung vitamin A đường uống trong thời gian dài có thể gây ra:

• loãng xương
• tổn thương gan
• đau đầu, suy nhược
• bệnh tiêu chảy
• buồn nôn
• kích ứng da
• đau ở khớp và xương
• gãy xương
• dị tật bẩm sinh

Chẩn đoán thừa vitamin A

• Kiểm tra thể chất
• xét nghiệm máu

Vitamin A là một loại vitamin tan trong chất béo, có nghĩa là nó được lưu trữ trong các tế bào của cơ thể bạn. Điều này có nghĩa là nếu bạn bổ sung nhiều vitamin A hơn mức cần thiết, vitamin A sẽ tích tụ trong cơ thể bạn. Nếu bạn ăn nhiều một loại thực phẩm cụ thể (chẳng hạn như một lượng rất lớn nước ép cà rốt), vitamin A có thể tích tụ theo thời gian. Mặc dù giảm lượng vitamin A có thể giúp giảm các triệu chứng này, nhưng bạn nên thông báo cho bác sĩ để được kiểm tra thêm và thực hiện bất kỳ phương pháp điều trị bổ sung nào có thể cần thiết.

Các nguồn thực phẩm chứa Vitamin A 

Một chế độ ăn uống lành mạnh và đa dạng sẽ cung cấp cho hầu hết mọi người đủ vitamin A. Vitamin A được tìm thấy trong cả thực phẩm thực vật và động vật. Thực phẩm có hàm lượng vitamin A cao nhất bao gồm:

• Gan bò 
• Một số loại cá như cá trích, cá hồi, dầu cá tuyết
• Trứng
• Các sản phẩm từ sữa như phô mai và sữa
• Ngũ cốc 
• Các loại rau và trái cây màu cam và vàng, chẳng hạn như cà rốt, khoai lang, xoài và dưa đỏ
• Bông cải xanh, rau bina và hầu hết các loại rau có lá màu xanh đậm

Beta-caroten, được chuyển đổi thành vitamin A, chủ yếu được tìm thấy trong sắc tố da cam của trái cây và rau quả và trong một số loại dầu. Màu sắc của trái cây hoặc rau càng đậm hoặc sáng thì lượng carotenoids càng cao. Các nguồn beta-carotene thực vật không chứa chất béo và cholesterol. Sự hấp thụ của chúng được cải thiện nếu những nguồn này được ăn với một lượng nhỏ chất béo.

Các cách bổ sung Vitamin A cho trẻ và lưu ý

Bổ sung Vitamin A theo chương trình

Nhu cầu bổ sung Vitamin A của cơ thể thay đổi tùy thuộc vào độ tuổi, đối tượng, hoạt tính vitamin A

• Trẻ sơ sinh < 6 tháng: 50.000 IU vào tuần thứ 6, 10 và 14
• Trẻ 6 – 12 tháng: 100.000 IU mỗi 4 – 6 tháng
•  Trẻ em > 12 tháng tuổi: 200.000 IU mỗi 4 – 6 tháng
• Phụ nữ sau sinh: 200.000 IU x 2 liều trong vòng 6 tuần sau sinh, cách nhau ít nhất 24 giờ

Theo khuyến cáo của Bộ Y tế Việt Nam, trẻ từ 6 đến 36 tháng tuổi nên uống Vitamin A liều cao theo chương trình Vi chất quốc gia  2 lần/năm, đặc biệt vào ngày 1 và 2/6 (đợt 1) và ngày 1, 2/12 (đợt 2) hàng năm. Ưu điểm nổi bật của biện pháp này là mẹ sẽ không cần ghi nhớ liều lượng mà vẫn đảm bảo trẻ nhận được đúng liều, được dùng miễn phí cho trẻ. Tuy nhiên, nhược điểm của nó là bố mẹ dễ bị động về thời gian, địa điểm và có thể trẻ sẽ không thể tham gia đúng chương trình dẫn đến bị quên và không nhận đủ lượng Vitamin A cần thiết. Mặt khác, tình trạng thiếu thuốc có thể xảy ra như giai đoạn tháng 5-6 vừa rồi ngay cả các tỉnh thành lớn như TP. HCM cũng xảy ra thiếu thuốc. Theo thống kê của Viện dinh dưỡng quốc gia, có 25% trẻ không được uống Vitamin A cộng đồng vào ngày Vi chất dinh dưỡng quốc gia.

Bổ sung vitamin A qua chế độ ăn

Các nguồn vitamin A tốt bao gồm hai nguồn thực phẩm chính – động vật và thực vật:

• Các nguồn vitamin A từ động vật mà mẹ có thể bổ sung cho trẻ  dầu cá và các sản phẩm từ sữa như bơ, phô mai, sữa chua,… Ngoài ra, gan hay các sản phẩm từ gan là nguồn đặc biệt giàu vitamin A. 
• Các nguồn vitamin A thực vật bao gồm các loại rau beta carotene như cà rốt, bí ngô, khoai lang, quả mơ, xoài, đu đủ và dưa đỏ. Beta carotene cũng được tìm thấy trong các loại rau có lá màu xanh đậm các loại rau có màu xanh đậm, chẳng hạn như rau bina, bắp cải và bông cải xanh.· 

Tuy nhiên, theo South East Asian Nutrition Surveys (SEANUTS II), được công bố tháng 6/2022, có tới 70% trẻ em Việt Nam có chế độ ăn không đủ lượng Vitamin A được khuyến cáo.

Dùng thực phẩm bổ sung chứa Vitamin A cho trẻ

Hiện nay tại thị trường Việt Nam có Welkids là sản phẩm hiếm hoi bổ sung Vitamin A cho trẻ chuẩn liều, rất tiện dụng và an toàn cho trẻ. Khi sử dụng Welkids  chỉ với 6 giọt, bạn có thể bổ sung đầy dủ lượng Vitamin A cần cho trẻ mà không cần phải quá kỹ lưỡng mới thực hiện được. Với sản phẩm này, mẹ có thể dễ dàng trộn lẫn với sữa hoặc cháo để trẻ dễ dàng sử dụng, hạn chế nôn ói hay khó chịu khi dùng, rất tiện dụng sử dụng dù là bất cứ đâu. 

Welkids ADEK – Bổ sung Vitamin A chủ động và an toàn, hiệu quả cho trẻ

Welkids ADEK là sản phẩm bổ sung vitamin A và 3 vi chất thiết yếu khác (Vitamin D3, E, K2) trong dầu olive hữu cơ đầu tiên và duy nhất tại Việt Nam, cung cấp liều lượng vitamin A phù hợp mà mẹ không cần canh chỉnh lại. Sản phẩm dưới dạng nhỏ giọt rất tiện dụng, dễ dùng kèm với cháo, sữa cho trẻ. Thành phần và liều lượng trong mỗi 6 giọt của sản phẩm Welkids bao gồm: 

• Vitamin A (dưới dạng Retinyl palmitate) 400mcg
• Vitamin D3 (dưới dạng Cholecalciferol) 400IU
• Vitamin E (dưới dạng D-alpha-tocopherol) 4 mg
• Vitamin K2 (dưới dạng MK-7 Menaquinone) 22.5mcg

Welkids ADEK là sự kết hợp hoàn hảo của vitamin A cùng vitamin K2 và D3, hỗ trợ trẻ phát triển toàn diện. Đặc biệt, sản phẩm được chọn đăng trong Cẩm nang sử dụng thuốc MIMS của Bác sĩ, dược sĩ.

Vitamin A là một loại vitamin tan trong chất béo cần thiết cho sự phát triển khỏe mạnh của cơ thể trẻ. Thông qua bài viết này, chắc hẳn các mẹ đã tìm được lời giải cho câu hỏi “trẻ uống Vitamin A có tác dụng phụ không?” cũng như biết được các lưu ý, ưu – nhược điểm trong cách bổ sung Vitamin A hiệu quả, tiện dụng. Các thắc mắc thêm về Vitamin cũng như sản phẩm Welkids, mẹ hãy liên hệ hotline 08.65.56.08.08 để được dược sĩ chuyên môn giải đáp nhanh nhất nhé.

Tài liệu tham khảo:

South East Asian Nutrition Surveys (SEANUTS II):  https://www.frieslandcampina.com/nutrition/innovation/seanuts/